Loading...
Larger font
Smaller font
Copy
Print
Contents
Impikiswano Enkulu Phakathi kukaKrestu LoSathane - Contents
  • Results
  • Related
  • Featured
No results found for: "".
  • Weighted Relevancy
  • Content Sequence
  • Relevancy
  • Earliest First
  • Latest First
    Larger font
    Smaller font
    Copy
    Print
    Contents

    Isahluko 8—ULuther Umiswa Phambi Kwedale Lephalamende.

    Kwasekulombusi omutsha owayesethethe isihlalo elizweni laseGermany ibizo lakhe okwakuthiwa nguCharles V, njalo abathungameli bebandla leRoma babengachithanga isikhathi sokumenzela amhlophe ukwenzela ukuthi alwisane lomsebenzi weMvuselelo elizweni leli. Ngakolunye uhlangothi omunye walabo ababembeke esikhundleni lesi owayesedolobheni laseSaxony, wamcebisa ukuthi angenzi lutho kuLuther ngaphandle kokuthi amnike ithuba lokuthi aziphendulele phambi kwakhe. Ngenxa yalokho umbusi wabalokudideka njalo lokuyangeka ngoba wayengazi ukuthi kwakumele alalele bani. Abathungameli beRoma babengeke basuthiswe ngelinye inyathelo ngaphandle kwelokuthi uLuther agwetshelwe ukufa. Wayemchazele sobala ukuthi “yena labanye embusweni, babengatholanga icala kuLuther kanye lasembhalweni yakhe;” ngokunjalo wacela ukuthi uLuther kwakumele anikwe isiqiniseko sokuphepha, ukwenzela ukuthi ayezimela phambi komthethwandaba ahlolwe ngamadoda aqotho ayezamnika ithuba lokuzimela kungela bandlululo.” (D’Aubigne, b.6, ch.11). {GC 145.1}IEP 145.1

    Amehlo omuntu wonke ayesekhangele emhlanganweni omkhulu owawuzaqala edolobheni laseWorms ngemva kokuqala kombuso kaCharles V. Kwakulembuzo eqakathekileyo eyayiphathelane lezombusazwe okwakumele ihlaziywe emhlanganweni lowu; ngokokuqala izikhulu zephalamende zazizahlangana lombusi lowu oweyemutsha ngeminyaka yokuzalwa. Kwakubuye abakhulu labancane ababemele ibandla lezombusazwe ababevela endaweni zonke zelizwe. Kwakulabo hlanga lwesikhosini, abantu abaphakemeyo, ababelesifiso sokuvikela ikusasa labo kanye lenotho yabo, babececile ngezembatho ezaziveza ukuphakama kwabo lamandla abo, behanqwe ngamabutho ayebavikela, njalo kwakulabameli bamazwe ayeyakhelane lelizwe laseGermany, bonke babuthana edolobheni laseWorms. Loba kwakunjalo, udaba olwalumqoka kubo bonke kwakuludaba loMvuseleli waseSaxon. {GC 145.2}IEP 145.2

    UCharles wayecele ukuthi uLuther alethwe, wamnika isiqiniseko sokuthi wayezaphepha njalo wayezaphiwa ithuba lokuthi aziphendulele kuwo wonke amacala ababemethesa wona phambi kwabahluleli abaqotho. ULuther wakuthakazelela ukuthi wayezakuma phambi komhlangano lowu omkhulu. Wayengaphilanga kahle emzimbeni wakhe ngalesi isikhathi kodwa wabhalela incwadi omunye wababusi esithi, “Nxa kungenzeka ngehluleke ukuya edolobheni leWorms ngiphilile, ngizathwalelwa khona, ngigula nginje. Ngoba nxa umbusi engibiza, angilakuthandabuza ukuthi lubizo lukaNkulunkulu ngokwakhe. Nxa belesifiso sokusebenzisa udlame phezu kwami, njalo lokhu kungenzeka bakwenze (ngoba abangibizeli ukuzongilaya kuphela), ngibeka udaba lonke ezandleni zikaNkulunkulu. Ulokhe esaphila njalo usabusa yena owahlenga impilo zamajaha amathathu emlilweni ovuthayo. Nxa kungenzeka engangihlengi, impilo yami ayiqakathekanga. Asiyenze imizamo yokuvikela ivangeli ukuthi lingabi yinhlekisa phambi kwabantu ababi, njalo asizimisele ukuchitha igazi lethu ngenxa yalo, ngokwesaba ukuthi benganqoba. Asimi engingahlela ukuthi impilo yami kumbe ukufa kuzabangela ukuthi abanengi basindiswe...Ungathembela konke kimi...ngaphandle kokuthi ngibaleke njalo ngiphike ukholo lwami. Ngeke ngibaleke, njalo ngeke ngiphike inkolo yami.” — (Ibid, b.7, ch.1). {GC 146.1}IEP 146.1

    Nxa indaba zasezifinyelele edolobheni laseWorms ezokuthi uLuther wayezakuma phambi kwedale, abantu bagcwala injabulo. UAleander owayengumeli kapapa owayenikwe isikhundla sokukhangela udaba lolu, wagcwala intukuthelo enkulu. Wananzelela ukuthi umphumela ekucineni wawuzaba yikunqotshwa kombuso kapapa. Ukuthethwa kwecala upapa ayesebeke isigwebo kilo, kwakuzakwehlisa amandla kapapa phambi kwamehlo abantu. Okwedlula lokhu wayekwazi ukuthi amazwi kaLuther acacileyo kwakungenzeka aphendule inengi lababusi labaphathi ababezakuba semhlanganweni lowu bahlamukele umbuso kapapa. Ngokunjalo wazama, ngokuphangisa ukulwisana loCharles V ephikisa isinqumo sokuthi uLuther abekhona emhlanganweni lowu. Ngesikhathi esifananayo kwalethwa incwadi eyayichaza ukuthi uLuther kwakumele axotshwe, njalo lokhu sekuhlangene lokulwisa kukameli kapapa, kwabangela ukuthi abhalele incwadi umbusi waseSaxon emchazela ukuthi nxa uLuther wayeqhubeka esala ukuphika imfundiso yakhe wayengasafanelanga ukuthi abuye emhlanganweni. {GC 146.2}IEP 146.2

    UAleander kazange asuthiseke ngokunqoba kwakhe, kodwa wenza imizamo yokuthi uLuther agwetshelwe ukufa. Ngokuzimisela okukhulu waletha phambi kwababusi lamakhosi amazwi wokuthi uMvuseleli wayelecala lokudukisa abantu, lelokuhlamuka njalo lelokuthuka uNkulunkulu. Kodwa ukuzimisela kwakhe kwabonisa sobala umoya owawumfuqa. “Ufuqwa yinzondo lochuku kuphela, okwedlula ukulunga” leyi kwaba yimpendulo yabantu abanengi. (Ibid, b.7, ch.1). Inengi labaphathi ababeze emhlanganweni basebezimisele okwedlula izikhathi zonke ukuvikela umsebenzi kaLuther. {GC 147.1}IEP 147.1

    Ngokuzimisela okukhulu, uAleander wasebenza ngamandla ezama ukwenza ukuthi uCharles akholwe ukuthi kwakungumlandu wakhe njengomongameli owokuqinisa izinqumo zonke ezazenziwe ngupapa. Kodwa ngaphansi komthetho welizwe laseGermany lokhu kwakungeke kwenzeke ngaphandle kokuvumelana kwamalunga ephalamende, ekucineni uCharles wabiza umeli kapapa ukuthi azoletha udaba lwakhe phambi komhlangano. “Kwakulusuku olukhulu kumzenzisi webandla. Umhlangano lowu wawumkhulu kakhulu: njalo lomsebenzi wakhe wawumkhulu kakhulu. UAleander wayelethuba lokuncengela ibandla leRoma, ...umama wamabandla wonke.” Kwakumele avikele umbuso wohlanga lukaPetro phambi kwexuku elalivela emagumbini wonke esiKrestu. “Wayelesipho sokukhuluma ngokucaca, njalo waphakama wabasezingeni lomhlangano omkhulu okwedlula yonke. UNkulunkulu wayehlelile ukuthi umbuso webandla leRoma ubelethuba lokumelwa yingcitshi yabo kwezokukhuluma, phambi kwezikhulu zombuso, ngaphambi kokuthi ubekwe icala.” — (Wylie, b.6, ch.4). Ngokuthandabuza bonke ababethande imfundiso kaLuther, bamelela inkulumo kaAleander. Umeli waseSaxion wayengekho emhlanganweni lowu, kodwa ngokucela kwakhe abanye bezisebenzi zakhe babekhona belungele ukubhala phansi inkulumo kameli kapapa. {GC 147.2}IEP 147.2

    Ngamandla wonke wokufunda lokuqedisisa, uAleander waqala inkulumo yakhe ejonge ukubhidliza iqiniso. Wabeka amacala ngokulandelana kwawo phezu kaLuther wambeka njengesitha selizwe lesebandla, lesabantu abaphilayo, labafileyo, abakhulu labancane, njalo lesabaphathi bebandla lamaKrestu wonke emhlabeni. “Edabeni lukaLuther kulobufakazi obaneleyo, obulingene ukuthi kutshiswe abahlamuki abazinkulungwane ezilikhulu” watsho phambi kwabo. {GC 148.1}IEP 148.1

    Nxa wayephetha wakhetha ukubeka icala kulabo ababemukele imfundiso kaLuther: “Bayini bonke laba abantu abazibiza amaLutheran? Baliqula labahlamuki, amapristi amabi, labaphathi bebandla abaziphakamisayo, njalo labantukazana ababadukisileyo. Umkhulu okwesabekayo umehluko phakathi kwabo elilandela ibandla leRoma ngamandla, langenani labo! Isinqumo sokuvumelana phakathi komuntu wonke osemhlanganweni lowu sizakhanyisela umuntu wonke, sixwayise bonke abafuna ukuhlamuka, njalo senze labo abangakayenzi isinqumo bangenzi iphutha njalo sizaqinisa labo ababuthakathaka.” (D’Aubigne, b.7, ch.3). {GC 148.2}IEP 148.2

    Ngesikhali esifanayo bonke abamela iqiniso bahlala behlaselwa kusukela endulo. Amazwi afananayo lokhe esetshenziswa ukuphikisa labo abamela iqiniso lanamuhla, abazimisela ukuveza amaphutha, lokutshumayela ilizwi likaNkulunkulu njengoba linjalo. “Ngobani laba abatshumayela imfundiso leyi entsha?” kutsho labo abathanda inkolo eyamukelwa ngumuntu wonke. “Abafundanga, njalo balutshwana, futhi bangabantukazana esigabeni. Kodwa bathi baleqiniso, njalo bangabakhethekileyo bakaNkulunkulu. Abalalwazi njalo baduhisiwe. Khangela ukuthi ibandla lethu lilabantu abanengi kangakanani lendonsela! Banengi kangakanani abantu abafundileyo labaphakemeyo abasebandleni lethu! Khangela amandla amanengi asehlangothini lwethu!” Lawa ngamazwi alendonsela enkulu emhlabeni, kodwa awaqinisekanga khathesi njengoba nje ayengasilo iqiniso ngezinsuku zoMvuseleli. {GC 148.3}IEP 148.3

    Umsebenzi wokuvuselela awuzange uphele ngesikhathi sikaLuther njengoba abanengi besitsho. Uzaqhubeka kuze kuyefika ukuphela komhlaba. ULuther wayelomsebenzi omkhulu wokuletha ukukhanya empilweni zabantu abanengi uNkulunkulu ayevumele ukuthi kukhanye kuye; kodwa loba kwakunjalo kazange athole konke ukukhanya okwakuzanikwa umhlaba wonke. Kusukela esikhathini sakhe kusiyafika khathesi, ukukhanya okutsha lokhe kuvela eMbhalweni oNgcwele, njalo lamaqiniso amatsha lokhe esibasobala. {GC 148.4}IEP 148.4

    Inkulumo kameli kapapa yatshiya indonsela enkulu kulabo ababelalele. ULuther wayengekho kule indawo, owayelamazwi okuletha iqiniso elivela elizwini likaNkulunkulu ukuthi aphikise intshantshu kapapa. Akuzange kube lemizamo yokumela uMvikeli. Kwabalomoya phakathi kwabantu abanengi wokutshabalalisa imfundiso yakhe njalo nxa kwakusenzeka lokuquphula konke ukuhlamuka. Ibandla leRoma laselithole ithuba elihle lokuzivikela. Konke okwakungakhulunywa okwakuzabangela ukuthi ibandla lizivikele kwasekukhulunyiwe. Kodwa lokhu okwakubonakala sengathi yikunqoba kwakuyikunqotshwa kwalo. Kusukela manje umehluko phakathi kweqiniso lamanga wawuzabasobala. Kusukela ngalolu usuku ibandla leRoma lalingasoke lisama liqinile njengasendulo. {GC 149.1}IEP 149.1

    Loba nje inengi lalabo ababesemhlanganweni lalingeke lithandabuze ukunikela uLuther ukuthi ayekuzwa uchuku lweRoma, abanengi babo babenanzelele ububi obabusenziwa libandla phezu kwabantu belizwe laseGermany njalo babelesifiso sokuthi uchuku lolu luphele. Umeli kapapa wayeveze umbuso weRoma ngendlela ehlabusayo kakhulu. Manje uNkulunkulu wafuqa omunye wababusi ababekhona ukuthi aveze sobala uchuku lokubusa kwebandla leRoma. Ngesibindi esikhulu, uGeorge waseSaxony, waphakama phambi komhlangano waveza sobala ngokucaca okukhulu imfundiso yamanga njalo lezenzo ezinyanyisayo zombuso weRoma njalo lomphumela wazo. Nxa wayephetha watsho amazwi alandelayo: {GC 149.2}IEP 149.2

    “Lezi ngezinye zendlela zokuncindezela ezibuya ebandleni leRoma. Konke ukuyangeka kubekwe eceleni njalo into eyodwa abayifunayo... yimali, imali, imali, ...ukwenzela ukuthi abatshumayeli bonke okumele ukuthi ngabe bafundisa iqiniso, bengakhulumi lutho kodwa amanga, njalo abamukelwa kuphela, kodwa bayabhadalwa, ngoba ngokukhuluma kwabo amanga amakhulu, lembhadalo yabo iyangezwa. Kungenxa yesihlenge lesi esingcolileyo, ukuthi amanzi angcolileyo ayageleza khathesi. Ubugebengu buqhubela isandla ukukhohlakala...Khepha, kungenxa yokukhohlakala kwabaphathi bebandla okubangela ukuthi imphefumulo yabantu iye ekulahlweni. Kumele kube lenguquko enkulu elizweni lonke.”- (Ibid, b.7, ch.4). {GC 149.3}IEP 149.3

    Wachaza ngendlela elamandla kakhulu umsebenzi wokuncindezela owawusenziwa libandla kwacaca okwedlula indlela uLuther ayengakubeka ngayo; njalo ngesizatho sokuthi lowo owayekhulumile wayeyisitha sikaLuther kwenza ukuthi amazwi akhe abelendonsela enkulu. {GC 150.1}IEP 150.1

    Ngabe amehlo abo bonke ababesemhlanganweni ayevuliwe, babezabona ixuku lengilosi elaliletha ukukhanya engqondweni zomuntu wonke owayekhona, zizama ukususa umnyama lemfundiso yamanga, njalo ezazivula inhliziyo zabo ukuthi bamukele iqiniso. Kwakungamandla kaNkulunkulu weqiniso lokuhlakanipha ayehola wonke umuntu kugoqela abantu ababephikisana lomsebenzi wemvuselelo, ngale indlela kwabangela ukuthi kwendlalelwe umsebenzi owawusuzafezwa. UMartin Luther wayengekho, kodwa ilizwi lalowo omkhulu kuloLuther laselizwakele emhlanganweni lowu. {GC 150.2}IEP 150.2

    Kwakhethwa abantu ngokuphangisa abanikwa umsebenzi wokususa konke ukuncindezela okwakufakwe ngupapa phezu kwezizukulwane zelizwe laseGermany. Babhala phansi izinto ezazilikhulu lanye ababefisa ukuthi ziqondiswe bazinika umongameli welizwe, bamxwayisa ukuthi athathe amanyethelo okuqondisa konke ukuncindela okwakukhona. “Khepha ukulahleka okungaka kwemphefumulo yamaKrestu,” kwatsho laba ababebhalile izicelo lezi, “khepha ukuncindezela okungaka, lokuqilwa okungaka, ngenxa yobubi obuhanqe lowo ozibiza umkhulu wenkolo yesiKrestu! Kungumsebenzi wethu ukuthi sivikele isithunzi lokubhidlizwa kwabantu bakithi. Ngalesi sizatho sicela ngokuzithoba kodwa ngokuphangisa ukuthi wenze imizamo yonke yokuthi kubelenguquko njalo lokuthi ubone ukuthi konke lokhu kuyenzeka.” (Ibid, b.7, ch.4). {GC 150.3}IEP 150.3

    Umhlangano wasephalamende wanquma ukuthi uLuther kwakumele abuye azokuma phambi kwabo. Loba nje uAleander wazama ukulwisa ukuthi kungenziwa lokhu, ekucineni umongameli wavuma ukuthi uLuther abuye. Wanikwa njalo isiqiniseko sokuthi wayezaphepha njalo wayengeke ayehlelwe yingozi. Amasamanisi lawa alethwa yisithunywa edolobheni laseWittenburg esasinikwe amandla wokumvikela endleleni aze ayefika edolobheni laseWorms. {GC 150.4}IEP 150.4

    Abangane bakaLuther bagcwala ukwesaba njalo lokukhathazeka. Babesazi inzondo eyayikhona ezitheni zakhe, babesesaba ukuthi isithembiso sokuvikeleka kwakhe sasingeke sihlonitshwe, bamncenga ukuthi angafaki impilo yakhe engozini. Wabaphendula wathi: “Abameli bakapapa abathandi ukuthi ngize edolobheni leWorms, kodwa bafisa ukuthi ngibekwe icala ngibulawe. Konke lokhu akulandaba. Lingathandazeli mina, kodwa thandazelani ilizwi likaNkulunkulu...UKrestu uzanginika uMoya wakhe ukuze nginqobe abafundisi laba bamanga. Ngiyabaphikisa ekuphileni kwami: ngizabanqoba ngokufa kwami. Bayatshiseka edolobheni leWorms bafisa ukuthi ngiphike inkolo yami, njalo lokhu kuzaba yikuphika kwami: “Ngatsho phambilini ukuthi upapa wayengumeli kaKrestu, manje sengisithi uyisitha sikaKrestu, njalo ungumlandeli kaSathane.” (Ibid, b.7, ch.6). {GC 150.5}IEP 150.5

    ULuther wayengasoke aqale uhambo lwakhe olwaluyingozi yedwa. Ngaphandle kwesithunywa sikamongameli, abangane bakhe abathathu bazimisela ukuhamba laye. UMelanchthon wayelesifiso sokuhamba labo. Inhliziyo yakhe yayibambene lekaLuther, njalo wayelesifiso sokumlandela, loba kwakusitsho ukuthi ayentolongweni kumbe ekufeni. Kodwa isicelo sakhe asizange samukelwe. Nxa kwakusitsho ukuthi uLuther abulawe, ithemba lomsebenzi weMvuselelo lalizabe selisele emahlombe womngane wakhe owayesesemutsha. Nxa uLuther wayehlukana loMelanchthon watsho amazwi alandelayo: “Nxa kungenzeka ngingaphenduki, njalo izitha zami zingangibulala, qhubeka ufundisa, njalo ume uqine eqinisweni. Usebenze endaweni yami...nxa wena usele uphila, ukufa kwami akusoke kube ndabazalutho.”- (Ibid, b.7, ch.7). Abafundi njalo labantu bonke basedolobheni laseWittenburg ababeze ukuzovalelisa uLuther bathinteka kakhulu. Ixuku labantu ababethintwe livangeli enhliziyweni zabo, bamvalelisa ngezinyembezi. Yiyo indlela uLuther lalabo ayehamba labo abasuka ngayo edolobheni laseWittenburg. {GC 151.1}IEP 151.1

    Endleleni bananzelela ukuthi ingqondo zabantu zazigcwele ubunyama ngenxa yalokhu okwakusenzakala. Kwamanye amadolobho abazange bathole inhlonipho. Nxa babephumula ebusuku, omunye wabapristi owayelungile, wabonisa ukwesaba kwakhe ngokuphakamisa phambi kukaLuther umfanekiso womunye wabavuseleli elizweni laseItaly owayebulawelwe iqiniso. Ngosuku olulandelayo bezwa umbiko edolobheni laseWorms kwasekwenziwe isinqumo sokuthi zonke ingwalo ezazibhalwe nguLuther zazingasavunyelwa ukuthi zibalwe ngabantu. Izithunywa zikamongameli zazihambisa umbiko wokuthi wonke umuntu owayelengwalo zikaLuther kwasekumele azise kubahluleli. Isithunywa sikamongameli nxa sasisizwa lokhu sesaba ukuthi kwasekungenzeka uLuther abesengozini, sasesimbuza ukuthi wayelokhe efuna ukuqhubekela phambili ngohambo lwakhe. ULuther waphendula wathi: “Loba kungenzeka ngibekwe icala kuwo wonke amadolobho, ngizaqhubekela phambili.”- (Ibid, b.7, ch.7). {GC 151.2}IEP 151.2

    Edolobheni laseErfurt, uLuther wamukelwa ngenhlonipho enkulu. Wagonjolozelwa lixuku labantu ababemjabulele, wadlula emigwaqweni owayeke wayihamba nxa wayesayenza umsebenzi wokucela imali. Wavakatshela indawo ayeke ahlala kuyo esasebenzela ibandla, wakhumbula indlela iqiniso elaseligcwele elizweni laseGermany elalimfinyelele ngokwakuqala. Bamcela ukuthi atshumayele. Lokhu wayetsheliwe ukuthi angakwenzi kodwa, isithunywa sikamongameli samnika imvumo, njalo umuntu owayeke wasebenzela ibandla eqila abantu wayeselethuba lokuma phambi kwabantu. {GC 152.1}IEP 152.1

    Nxa wayesemile phambi kwexuku elalibuthene wasebenzisa amazwi kaKrestu, “Ukuthula makube kini.” “Abantu abaqeqetshileyo kakhulu, labo dokotela, kanye lababhalayo, bazamile ukufundisa abantu indlela yokuthola impilo enaphakade, njalo behlulekile. Ngizalitshela yona manje ... UNkulunkulu wavusa iNdoda eyodwa ekufeni, iNkosi yethu uJesu Krestu, ukwenzela ukuthi abhubhise ukufa, aqede isono, njalo avale amasango asegehena. Lowu kungumsebenzi wosindiso...UJesu wanqoba! Lezi zindaba ezimnandi, njalo sisindiswa ngemisebenzi yakhe, njalo hatshi ngemisebenzi yethu...INkosi yethu uJesu Krestu yathi, “Ukuthula makube kini: khangelani izandla zami;’ okutsho ukuthi, Khangelani bantu! Yimi kuphela, engithethe izono zenu, ngalithenga; manje selilokuthula, kutsho iNkosi.” {GC 152.2}IEP 152.2

    Waqhubeka ebabonisa ukuthi ukukholwa kweqiniso kuzabonakala kuphela ngokuphila impilo engcwele. “Njengoba uNkulunkulu esesihlengile, lathi asiboniseni imsebenzi yethu, siyenze ukuthi yamukeleke phambi kwakhe. Unothile na? Yenza ukuthi imisebenzi yakho yamukeleke phambi kwabaswelayo. Uyaswela na? Yenza ukuthi imisebenzi yakho yamukeleke phambi kwabanothileyo. Nxa imisebenzi oyenzayo ijabulisa wena kuphela, umsebenzi ozitshela ukuthi uwenzela uNkulunkulu ungamanga.” (Ibid, b.7, ch.7). {GC 152.3}IEP 152.3

    Abantu balalela ngokukhulu ukumangala. Isinkwa sokuphila sahletshulwa phambi kwemphefumulo leyi eyayilambele iqiniso. UKrestu waphakanyiswa phambi kwabo, wabonakala ephezulu okwedlula opapa, labaphathi bebandla, lababusi kanye lamakhosi omhlaba. ULuther kazange atsholutho ngengozi eyayiphambi kwakhe. Kazange afune ukuthi abangele ukuthi abantu bazihluphe ngaye kumbe babelozwelo. Ngokubeka kwakhe amehlo akhe kuKrestu wayesekhohlwe bonke ubumina. Wazifihla ngemva kweNdoda yaseKalivari, wafisa kuphela ukuveza uJesu njengoMsindisi wezoni zonke. {GC 152.4}IEP 152.4

    Nxa uMvuseleli wayeqhubeka ngohambo lwakhe, yonke indawo abantu babemhlangabeza befuna ukumbona. Ixuku labantu elalifisa ukumbona lalimhanqa, njalo amazwi wobungane ayemxwayisa ngenhloso yabaphathi bebandla leRoma. “Bazakutshisa,” batsho abanye, “benze ukuthi umzimba wakho usale ungamalahle, njengoba benza ngokufanayo kuHuss.” ULuther wabaphendula, “Loba bengenelisa ukubasa umlilo osuka edolobheni laseWorms usiyafika edolobheni laseWittenberg, amalangabi akhona afinyelele ezulwini ngobude, ngingahamba phakathi kwawo ngegama likaJesu; ngingama phambi kwabo ngephule umhlathi wesilo lesi, lamazinyo aso, ngitshumayela igama leNkosi uJesu Krestu.”- (Ibid, b.7, ch.7). {GC 153.1}IEP 153.1

    Umbiko wokuza kwakhe wabangela ukuthi kungabi lokuhlaliseka edolobheni laseWorms. Abangane bakhe bakhathazeka ngokuphepha kwakhe, izitha zakhe zona zazisesaba ukuthi sekungenzeka amaqhinga abo angaphumeleli. Imizamo eminengi yenziwa ukuthi bamvikele ukuthi angene edolobheni leli. Ngaphansi kwamaqhinga abaphathi bebandla, kwavunyelwana ukuthi ayehlala endlini yomunye wabapristi bebandla, bezama ukuthi kubelula kibo ukuthi banqobe. Abangane bakhe benza imizamo yokuthi bamenze ayesabe ngokumchazela, ingozi eyayiphambi kwakhe. Yonke imizamo yabo ayizange iphumelele. ULuther lokhe elesibindi wathi: “Loba bekungaba lamadimoni edolobheni leWorms alingana lamazenge aphezu kwezindlu, loba bekunjalo bengizangena kulo.”- (Ibid, b.7, ch.7). {GC 153.2}IEP 153.2

    Ekufikeni kwakhe edolobheni laseWorms, ixuku labantu elikhulu lamhlangabeza emasangweni bezomamukela. Kwakungakaze kube labantu abanengi ngale indlela ababezohlangabeza umuntu ngitsho lanxa kwakufika umongameli ngokwakhe. Injabulo yabantu yayinkulu kakhulu, njalo kwezwakala ilizwi elalixwayisa uLuther ngengozi eyayizamehlela. “ UNkulunkulu uzabalihawu lami,” waphendula nxa wayesehla enqoleni ayezengayo. {GC 153.3}IEP 153.3

    Abameli bakapapa babengakukholwanga ukuthi uLuther wayengafaka impilo yakhe engozini ngokuza edolobheni laseWorms, ngakhoke ukufika kwakhe kwenza ukuthi bathukuthele kakhulu. Umongameli wabiza amalunga ephalamende yakhe ukuthi bahlele indlela udaba lolu olwaluzathethwa ngayo. Omunye wababhishopi waphendula wathi: “Kudala sikhuluma ngodaba lolu. Sicela ukuthi usebenzise amandla akho, ubulale lumuntu kanye. USigismund kabangelanga ukuthi uHuss atshiswe na? Asikhangelelwanga njalo asibotshwanga ukuthi sinike umhlamuki isiqiniseko sokuphepha.” “Hatshi,” waphendula umongameli, “kumele sigcine isithembiso sethu.”- (Ibid, b.7, ch.8). Ekucineni kwavunyelwana ukuthi uMvuseleli kwakumele aphiwe ithuba lokuzimela. {GC 153.4}IEP 153.4

    Bonke abantu babethakazelela ukubona indoda leyi, njalo ixuku labantu labuthana endaweni ayehlala kuyo. ULuther wayengakaphumuli ngokugcweleyo ngenxa yohambo lwabo olwaluthethe amaviki amabili, njalo umzimba wakhe wawungakalulami ngemva kokugula kwakhe; kwakumele alungiselele izehlakalo ezaziphambi kwakhe, njalo wayedinga ukuthula lokuphumula. Kodwa abantu abanengi babefisa ukumbona, okwabangela ukuthi angatholi ukuphumula ngoba wayehlala ehanqwe ngabantu abaphezulu, labancane, njalo labaphathi bebandla. Phakathi kwabo laba kwakulamakhosi ayelwisane lomongameli ukuthi ayenze imizamo yokususa ukuncindezela okwakulethwe libandla leRoma ebantwini, uLuther wathi, “bonke babekhululwe livangeli lami.”- (Martyn, page 393). Izitha kanye labangane, beza befuna ukuzobona lindoda eyayime ngesibindi eqinisweni, kodwa wabamukela bonke ngesineke esikhulu, wabaphendula bonke ngesibindi langenhlonipho. Isimo sakhe sasiqinile njalo silesibindi. Ubuso bakhe obabubunile, bucakile ngenxa yobunzima ayedlule kibo, babugcwele ukulunga njalo lentokozo. Ukucoleka njalo lokuzimisela okwakuphuma emazwini akhe, kwamnika amandla ayebangela ukuthi lezitha zakhe zehluleke ukuwamela. Abangane lezitha zakhe bagcwala ukumangala kakhulu. Abanye babelesiqiniseko sokuthi isandla esingcwele sasihamba laye; abanye babesitsho amazwi akhulunywa ngabafarisi ngoJesu awokuthi: “Ulamadimoni.” {GC 154.1}IEP 154.1

    Ngosuku olwalandelayo uLuther wabizwa ukuthi azokuma phambi kwedale lephalamende. Kwakhethwa omunye webutho ukuthi amlethe endlini enkulu lapho ayezakhuluma khona; lobakwakunjalo wafika nzima endaweni leyi. Imigwaqo yonke yayigcwele abantu ababefuna ukubona indoda leyi eyayikhethe ukuphikisana lemfundiso kanye lamandla kapapa. {GC 154.2}IEP 154.2

    Nxa wayesezangena phambi kwabahluleli, omunye owayengumkhulu webutho ngaphambilini wathi kuye ngelizwi lokulunga: “Sisebenzi sebandla esiyinsweli, manje suzayamela udaba olumqoka olwedlula lokhu engakumelayo mina kumbe okwedlula wonke amelwa yizikhulu zebutho phakathi kwezimpi ezinkulu lapho okwachitheka khona igazi kakhulu. Kodwa nxa umsebenzi wakho ulungile, njalo lawe ukholelwa kuwo, qhubekela phambili ngegama likaNkulunkulu, njalo ungesabi lutho. UNkulunkulu kasoze akulahle.” — (D’Aubigne, b.7, ch.8). {GC 154.3}IEP 154.3

    ULuther wema phambi kwephalamende. Umongameli wayehleli esihlalweni sobukhosi. Wayegonjolozelwe yizikhulu zombuso wonke. Kwakungazake kubelomuntu owayebizwe ukuthi ame phambi komhlangano ophezulu kangaka njengalowu uLuther owayezakuma phambi kwawo ezomela inkolo yakhe. “Ukuma kwakhe lokhu kuphela kwakuyisibonakaliso sokunqoba kwakhe umbuso kapapa. Upapa wayembeke icala, njalo manje wayesemi phambi komthethwandaba, okwakubonisa ngalesi isehlakalo ukuthi babezifake phezu kapapa. Upapa wayemnike isigwebo sokuthi axotshwe, asuswe ebantwini, kodwa manje wayebizwe ngelizwi lenhlonipho, njalo wemukelwa phambi kwephalamende eyayihlonitshwa emhlabeni wonke. Upapa wayemgwebele ukuthi athule inaphakade, kodwa manje wayeselungiselela ukukhuluma phambi kwenkulungwane zabantu ababezimisele ukulalela ngokuqedisisa ababevela endaweni ezinengi. Kwasekusungulwe umvukela omkhulu owawubangelwe yimfundiso kaLuther. Umbuso weRoma wawusuqala ukuwa, njalo kwakungenxa yelizwi lesisebenzi sebandla esingasomuntu walutho esasibangela ukuyangiswa kwawo.” — (Ibid, b.7, ch.8). {GC 155.1} IEP 155.1

    Phambili komhlangano lowu omkhulu, uMvuseleli owayezelwe emulini yabayanga, wabonakala sengathi wayelokumangala njalo lokuyangeka. Inengi lababusi, nxa babenanzelela isimo sakhe, bamlanda bamnyenyezela besithi: “Ungesabi labo ababulala umzimba, kodwa abangelamandla wokubulala umphefumulo.” Omunye wathi: “Nxa bezaliletha phambi kwababusi lamakhosi ngenxa yegama lami, lizakunikwa nguMoya kaBaba wenu, amazwi wokukhuluma.” Ngale indlela amazwi kaKrestu alethwa ngamadoda aphakemeyo, ukuba azoqinisa inceku kaNkulunkulu ngehola layo lobunzima. {GC 155.2}IEP 155.2

    ULuther wathunganyelwa ukuba ayekuma phambi kwesihlalo sikamongameli. Kwabalokuthula kubo bonke ababebuthene. Kwasekusukuma omunye wabahluleli wakhomba imibhalo kaLuther eyayibuthiwe, wambuza ukuthi wayevuma ukuthi imibhalo leyi yayingeyakhe njalo lokuthi wayefuna ukuphika konke okwakubhalwe kuyo. Ngemva kokubalwa kwezihloko zengwalo lezi, uLuther waphendula wathi ngokuphathelene lombuzo wakuqala imbhalo leyi yayingeyakhe. “Ngokuphathelane lombuzo wesibili,” waphendula, “ngiyananzelela ukuthi lowu ngumbuzo ophathelane lokukholwa njalo lokusindiswa kwemphefumulo, njalo ugoqela ilizwi likaNkulunkulu, eliligugu eledlula wonke amagugu ezulwini lasemhlabeni, ngingenza iphutha nxa ngingaphendula ngingacabangisisanga. Kungenzeka ngiphendule kancane okwedlula okudingekayo, kumbe kakhulu okwedlula okudingwa liqiniso, njalo ngale indlela ngone phambi kwamazwi kaKrestu athi: ‘Kodwa lowo ozangiphika phambi kwabantu, lami ngizakumphika phambi kaBaba osezulwini.” (Mathewu 10:33). Ngalesi isizatho ngicela umongameli ohloniphekayo, ngokuzehlisa, ukuthi anginike isikhathi, ukwenzela ukuthi ngiphendule ngendlela engeke iphikise ilizwi likaNkulunkulu.”- (D’Aibigne, b. 7, ch.8). {GC 155.3}IEP 155.3

    Ngokwenza isicelo lesi uLuther wathatha inyathelo lokuhlakanipha. Ukukhuluma kwakhe kwenza ukuthi abahluleli bakholwe ukuthi wayengafuqwa yimizwa. Ukuhlaliseka lokuziqoqa okungaka, kwakungakhangelelwanga emuntwini owayeziveze njengomuntu olesibindi njalo ongaguqukiyo, kwangezelela amandla akhe, kwabangela ukuthi eyenelise ukuziphendulela ngokunanzelela, lokuhlakanipha njalo langenhlonipho eyamangalisa njalo yephula inhliziyo zalabo ababelwisana laye ngoba bona babeziphakamisa. {GC 156.1}IEP 156.1

    Ngelanga elalandelayo, uLuther wayezakuma ukuthi anike impendulo yakhe yokucina. Okwesikhatshana inhliziyo yakhe yatshona nxa wayecabanga izitha ezazihlangene ukuthi zilwisane leqiniso. Ukholo lwakhe lwehla, wafikelwa yikwesaba okukhulu. Ingozi zagcwala phambi kwakhe; izitha zakhe zazibonakala sengathi zasezizanqoba, njalo lamandla obunyama ayengathi sezanqoba. Amayezi ayebuthana phezu kwakhe, abonakala sengathi ayemhlukanisa loNkulunkulu. Wafisa isiqiniseko sokuthi uSomandla wayelaye. Ngenhliziyo edabukileyo waziphosela phansi, wathululela, ukukhala kwakhe okwakungeke kuzwisiswe ngumuntu ngaphandle kukaNkulunkulu ngokwakhe. {GC 156.2}IEP 156.2

    “Wena Nkulunkulu olamandla njalo ophakade,” wazincengela, “mubi kangakanani umhlaba lowu! Bheka uvula umlomo wawo ukuthi ungiginye, njalo ngilokukholwa okuncane kangaka kuwe...Nxa kusitsho ukuthi kumele ngibeke ithemba lami emandleni womhlaba, konke sekuphelile...Ihola lami lokucina selifikile, isigwebo sami sesibekiwe...Nkosi yami, ngicela ungisize njengoba ngilwisana lokuhlakanipha konke okwasemhlabeni. Yenza lokhu, ...Wena kuphela, ...ngoba lowu asiwo msebenzi wami, kodwa ngowakho. Angilakho okokwenza lapha, angilakho engingakwenza ukuthi ngilwisane labo laba abaphakemeyo emhlabeni...Kodwa umsebenzi lowu ngowakho, ... njalo kungumsebenzi oqotho njalo onaphakade. Nkosi yami, ngisize! Wena Nkulunkulu othembekileyo njalo ongaguqukiyo, angibeki ithemba lami emuntwini...Konke okuphuma emuntwini akulakusasa; konke okuphuma emuntwini akuphumeleli...Wena nguwe ongikhethele umsebenzi lowu...Mana eceleni kwami, ngenxa yegama likaJesu Krestu othandekayo, ongumvikeli wami, lehawu lami, njalo lomphotshongo wami oqinileyo.” (Ibid, b.7, ch.8). {GC 156.3}IEP 156.3

    Isandla sezulu esilenhlakanipho eqotho sasivumele ukuthi uLuther ananzelele ingozi eyayiphambi kwakhe, ukwenzela ukuthi angathembeli emandleni akhe, azifake engozini ngokuzithemba. Kodwa kwakungasokwesaba kwenyama, lokwesaba ubuhlungu lokufa, okwakubonakala sengathi kuyeza, okwabangela ukuthi abelokuthuthumela lokwesaba. Wayesefikile ekulweni, njalo wananzelela ukuthi wayengalawo amandla wokumelana lakho. Ngenxa yobuthakathaka bakhe, umsebenzi weqiniso kwakungenzeka unqotshwe. Walwisana loNkulunkulu hatshi ngokuthi wayefuna ukuthi avikelwe yena kodwa ngenxa yokuthi wayefuna ivangeli linqobe. NjengoJakobe, ngobusuku bakhe bokulwiswa, kwaba yibuhlungu lokulwiswa komphefumulo wakhe. Njengo Israyeli wanqoba ngoba eloNkulunkulu. Ngesikhathi lapho owayengela mandla khona, ukholo lwakhe lwanamathela kuKrestu, uMsindisi omkhulu. Waqiniswa yisiqiniseko sokuthi wayengasoke ame phambi kwephalamende eyedwa. Ukuthula kwabuyela emoyeni wakhe, njalo wathokozelela ukuthi wayenikwe ithuba lokuphakamisa ilizwi likaNkulunkulu phambi kwababusi bamazwe wonke. {GC 157.1}IEP 157.1

    Wabeka inqondo yakhe kuNkulunkulu walungiselela impi eyayiphambi kwakhe. Wacabanga ngecebo ayezaphendula ngalo, wafunda imigca eyayisembhalweni yakhe, njalo wacephuna eBhayibhilini ubufakazi bamazwi ayewabhalile. Wasebeka isandla sakhe sokungxele phezu koMbhalo oNgwele owawuvuliwe phambi kwakhe, waphakamisa isandla sakhe sokudla njalo wafunga ukuthi “wayezahlala ezimisele evangelini, njalo wayezakhululeka ekumeleni ukholo lwakhe, loba kwakumele aqinise ukufakaza ayekwenzile ngegazi lakhe.”- (Ibid, b.7, ch.8). {GC 157.2}IEP 157.2

    Nxa wayesebiselwa futhi phambi kwephalamende, ubuso bakhe abuzange bubonise ukwesaba kumbe ukuyangeka. Wayelokuthula njalo lokuhlaliseka, kodwa wayelokhe elesibindi njalo elungile, wama phambi kukaNkulunkulu njengomfakazi wakhe phambi kwababusi lamakhosi omhlaba. Umphathi wephalamende wasembuza ngokwesibili ukuthi wayethanda na, ukuphika inkolo yakhe. ULuther wanika impendulo yakhe ngelizwi lokuzithoba lokuzehlisa, elalingela ntukuthelo kumbe ukulwa. Isimo sakhe sasihlukile njalo silenhlonipho; kodwa loba kwakunjalo wabonisa intokozo eyamangalisa wonke umuntu. {GC 158.1}IEP 158.1

    “Wena mongameli ohloniphekayo, lamakhosi aphakemeyo, lamakhosana alomusa”, watsho uLuther, “Ngimiphambi kwenu lamhlanje, ngenxa yokulandela ilizwi engiliphiweyo izolo, njalo ngomusa kaNkulunkulu ngiyacela ukuthi ngokuhlonipheka kwenu lilalele ngomusa amazwi ami wokumela lokuvikela umsebenzi lowu engikholelwa lokuthi ulungile njalo uliqiniso. Nxa kungenzeka, ngokungaqedisisi, ngephule imithetho yemthethwandaba, ngiyacela ukuthi lingithethelele, ngoba angikhuliswanga ezindlini zesikhosini, kodwa emaphandleni.” (Ibid, b.7, ch.8). {GC 158.2}IEP 158.2

    Wathi eqhubeka ephendula umbuzo, waveza ukuthi imbhalo yakhe yayingafanani. Kweminye wayebhale ngobudlelwano phakathi kokukholwa lemisebenzi emihle, njalo lezitha zakhe zazitshilo ukuthi leyi imibhalo yayilungile. Ukuphika leyi imibhalo kwakusitsho ukuphika imfundiso eyayikholwa yinhlangothi zombili. Eyinye imibhalo yesibili yayimumethe amazwi ayechaza imisebenzi yabopapa eyokuncindezela abantu. Ukuphika amazwi lawa kwakuzakutsho ukuthi wayeqinisa amandla aseRoma, njalo lokuvula imnyango eminengi ukuthi baqhubeke ngobubi babo. Kweyinye imibhalo yesithathu wayeveze bonke abantu ababevikele imisebenzi yebandla yokuncindezela. Nxa wayekhuluma ngalaba bantu wavuma laye ukuthi wayesebenzise amazwi alukhuni okwedlula lokhu okwakudingeka. Kazange ayenze imizamo yokuthi wayengenzanga amaphutha, kodwa wayengeke ayiphike laleyi imbhalo, ngoba inyathelo elinjalo lalizayenza ukuthi izitha zeqiniso zithole amandla, njalo zibelegunya lokuhlukumeza abantu bakaNkulunkulu. {GC 158.3}IEP 158.3

    “Loba kunjalo kodwa ngingumuntukazana, njalo angisuye uNkulunkulu,” waqhubeka; “Ngakhoke ngizazimela ngendlela efanayo uJesu azimela ngayo: ‘Nxa ngikhulume okubi, fakazani ububi engibukhulumileyo.’ ... Ngomusa kaNkulunkulu, ngiyakucela mongameli ophakemeyo, lani makhosi ahloniphekayo, laye wonke umuntu okule indlu, ukuthi lingibonise ngokusebenzisa imbhalo yabaprofethi labafundi lapho engilahleke khona. Angisoke ngichithe isikhathi nxa sengikuzwisisile lokhu, ngizavuma amaphutha ami, njalo ngizaba ngowokuqala ukubutha imbhalo yami ngiyiphosele emlilweni. {GC 159.1}IEP 159.1

    “Lokhu engiqeda ukukutsho kuchaza sobala, ngiyathemba, ukuthi ngicubungulile ngalinganisa ingozi engizifaka kuyo; kodwa angilakho ukudangala, ngiyathokoza ukubona ukuthi ivangeli manje, njengasendulo seliyimbangela yenhlupho lempikiswano. Lesi kuyisimo, njalo kungumphumela, welizwi likaNkulunkulu. ‘Angizanga ukuzoletha ukuthula emhlabeni, kodwa inkemba,’ watsho uJesu. UNkulunkulu uyisimanga njalo ulamandla ezixwayisweni zakhe; nanzelelani ngoba sekungenzeka, ngemizamo yokuphikisa lokhu elicabanga ukuthi yimfundiso yamanga, lilwisane lelizwi likaNkulunkulu, njalo lizibuthele ingozi enkulu, yokulahlwa kule impilo lakwezayo...Ngingacaphula imigca eminengi elizwini likaNkulunkulu. Ngingakhuluma ngaboFaro, lamakhosi aseBhabhiloni, njalo labanye abakoIsrayeli, abasebenzisa imisebenzi yabo becabanga ukuthi yayilungile njalo yayizakhulisa amandla abo kodwa yabangela ukuthi balahlekelwe yimbuso yabo. ‘UNkulunkulu uyaquphula izintaba, njalo azikwazi lokhu.’”- (Ibid, b.7, ch.8). {GC 159.2}IEP 159.2

    ULuther wayekhulume ngolimi lwaseGerman basebemcela ukuthi aphinde amazwi akhe ngolimi lwesiLatin. Loba nje wayesediniwe kodwa wavuma, waphinda amazwi akhe ngokucaca okufananayo langamandla njengasekuqaleni. Amandla kaNkulunkulu yiwo ayemhola edabeni lolu. Ingqondo zamakhosi amanengi ezazigcwele ubumnyama ngenxa yemfundiso yamanga lamasiko ababehluleke ukuqedisisa amazwi kaLuther ngokokuqala; benelisa ukuqedisisa nxa uLuther wayesephinda. {GC 159.3} IEP 159.3

    Bonke labo abakhetha ukuvala amehlo abo ukuba babone ukukhanya, njalo ababezimisele ukuthi bengamukeli iqiniso, bagcwala inzondo nxa babesizwa amandla amazwi kaLuther. Nxa wayeseqedile ukukhuluma, isikhulumi sasephalamende satsho amazwi alandelayo ngentukuthelo: “Awukaphenduli umbuzo owubuziweyo...kudingeka ukuthi unike impendulo ecacileyo...Uzaphika kumbe awusoke uphike?” {GC 160.1}IEP 160.1

    UMvuseleli waphendula: “Njengoba ngokuhlonipheka kwakho njalo lokuphakama kwakho udinga impendulo ecacileyo, ngizakunika yona, njalo yileyi: Angisoke ngibeke ukholo lwami kupapa kumbe ephalamende, ngoba kusobala njengelanga ukuthi bahleli besenza amaphutha njalo balokuphikisana. Ngaphandle kuphela nxa ngiboniswa eBhayibhilini kumbe ngamazwi acacileyo, ngaphandle nxa ngiboniswa ngemibhalo engiyifundileyo, njalo nxa besenza imizamo yokuthi umzwangedwa wami uthintwe ngokubhalwe elizwini likaNkulunkulu, Angeke njalo angisoke ngiphike, ngoba kuyingozi ukuthi umKrestu akhulume okuphikisana lomzwangedwa wakhe. Ngimi lapha, angeke ngenze okunye; uNkulunkulu angisize. Amen.” — (Ibid, b.7, ch.8). {GC 160.2}IEP 160.2

    Ngale indlela yama lindoda eqotho phezu kwensika efaneleyo yelizwi likaNkulunkulu. Ukukhanya kwezulu kwakhazimulisa ubuso bakhe. Ubukhulu bakhe njalo lokulunga kwesimo sakhe, ukuthula kwakhe lenjabulo yenhliziyo yakhe, kwabonakala kibo bonke nxa wayefakaza ephikisa amandla emfundiso yamanga njalo nxa wayefakazela amandla okukholwa okulamandla wokunqoba umhlaba. {GC 160.3}IEP 160.3

    Iphalamende lonke latsha amazwi okwesikhatshana ngokumangala. Ekuqaleni uLuther wayephendule ngelizwi eliphansi, elilenhlonipho njalo elalingathi lilokuzithoba kakhulu. Abameli bakapapa babekuthethe lokhu njengobufakazi bokuthi isibindi sakhe sasesiqala ukuphela. Benza isicelo sokuthi baqhubeke ngelanga elilandelayo bezama ukuthi benze ukuthi aphike imfundiso yakhe. UCharles ngokwakhe, nxa wayekhangele isimo sikaLuther, lezembatho zakhe ezazidabukile, lendlela ayekhuluma ngayo, wayephumisele amazwi athi: “Lumuntu ngeke enelise ukuthi angenze umhlamuki lami.” Isibindi ayesesibonisa manje, lamandla amazwi akhe njalo lokucaca kwemicabango yakhe, kwenza ukuthi bonke abantu babelokumangala. Umongameli wezwa efuqwa ukuthi ancome wathi: “Indoda leyi ikhuluma ngenhliziyo engelakwesaba njalo ngesibindi esinganyikinyekiyo.” Ababusi abanengi ababevela elizweni laseGermany bakhangela ngokuziqhenya nxa babekhangela lowu owayemele isizwe sakibo. {GC 160.4}IEP 160.4

    Abameli beRoma basebeveziwe sobala; izenzo zabo zaseziveziwe kwabasobala ukuthi zazingalunganga. Bazama ukuqinisa amandla abo, hatshi ngokusebenzisa ilizwi likaNkulunkulu, kodwa ngokusebenzisa amazwi wokwethusela, okuyindlela ibandla leRoma elaliyisebenzisile okweminyaka eminengi. Lowo owayemele iphalamende wathi: “Nxa usala ukuphika, umongameli kanye lamazwe wonke awezwekazi azakhulumisana baphume lesigwebo esifanele umhlamuki ofana lawe.” {GC 161.1}IEP 161.1

    Umngane kaLuther owayelalele ngentokozo nxa wayeziphendulela, wagcwala ukwesaba nxa wayesizwa amazwi lawa; kodwa uLuther waphendula ngokuzithoba: “UNkulunkulu abe ngumsizi wami, ngoba ngeke ngiphike lutho.”- (Ibid, b.7, ch.8). {GC 161.2}IEP 161.2

    Wacelwa ukuthi aphume phadle nxa amalunga edale lephalamende ayecubungula udaba lwakhe. Abantu abanengi babecabanga ukuthi uhlupho olukhulu lwaselufikile. Isinqumo sikaLuther sokwala ukuphika imfundiso yakhe sasizatshintsha ibandla kokuphela. Kwanqunywa ukuthi anikwe ithuba lokucina ukuthi aphike imfundiso yakhe. Ngokokucina wabizwa futhi wema phambi kwabo. Futhi umbuzo wabekwa phambi kwakhe ukuthi wayezaphika yini imfundiso yakhe. “Angilayo eyinye impendulo yokunika,” watsho, “ngaphandle kwaleyi engiyinikileyo.” Kwakusobala ukuthi wayengeke aguqulwe yizithembiso kumbe ngamazwi okwethusela ukuthi akhothamele intando yaseRoma. {GC 161.3}IEP 161.3

    Abameli bakapapa bathukuthela nxa babenanzelela ukuthi amandla abo ayesethusa amakhosi, sengaphathwa kanje ngumuntukazana lowu; bafisa ukuthi abone intukuthelo yabo ngokumbulala ngochuku. Kodwa uLuther loba wayenanzelela ingozi eyayiphambi kwakhe, wayesekhulumile phambi kwamakhosi wonke ngokuzithoba langenhlonipho. Amazwi akhe ayengalakho ukuziphakamisa lokuzenzisa. Wayezikhohliwe yena, njalo lamakhosi ayemhanqile, njalo wayenanzelele ukuthi wayeme phambi kwalowo owayelamandla adlula opapa, labaphathi bebandla, lababusi njalo labomongameli. UKrestu wayekhulume ngobufakazi bukaLuther ngamandla njalo langendonsela eyabangela ukuthi okwesikhatshana abangane lezitha bafikelwe yikumangala. UMoya kaNkulunkulu wawukhona kule indawo uthinta inhliziyo zamakhosi lababusi ababekhona kulo umhlangano omkhulu. Ababusi abanengi bavuma ukuthi umsebenzi kaLuther wawulungile. Abanengi babephendulwe liqiniso, kodwa inselela yakhona ayizange ihlale isikhathi eside. Kwakulelinye iqula njalo elingazange libonise lokhu ababekholelwa kikho, kodwa abathi ngemva kokuzibalela iMbhalo eNgcwele abakhetha ukumela iqiniso ngesibindi esikhulu. {GC 161.4}IEP 161.4

    Omunye wababusi okwakuthiwa nguFrederick wayelinde ngenhliziyo eyayithakazelela ukuza kukaLuther ephalamende, njalo wayelalele ngentokozo amazwi kaLuther. Ngenjabulo langokuziqhenya wayebengumfakazi wesibindi ayesibonisile, lokuma enganyikinyeki, lendlela ayeziphathe ngayo, njalo laye wazimisela ukumela iqiniso ngesibindi. Waqathanisa amaqembu lawa womabili ayephikisana, wananzelela ukuthi ukuhlakanipha kwabopapa, lamakhosi, lababusi kwakwehlulwe ngamandla eqiniso. Umbuso kapapa wawusuthole ukunqotshwa okwakuzazwakala emazweni wonke okweminyaka eminengi. {GC 162.1}IEP 162.1

    Nxa umeli kapapa wayesenanzelele umphumela wamazwi kaLuther ayesewenzile, wafikelwa yikwesaba ayengakaze abelakho, esesabela ukuthi amandla aseRoma ayezaphungulwa, njalo wazimisela ukuthi wayezayenza yonke imizamo yokuthi uLuther abulawe. Wasebenzisa ubungcitshi bakhe kwezokukhuluma ayesaziwa ngakho, wachazela umongameli lowu owayesesemutsha ingozi yokulandela imfundiso yoMvuseleli kulokugcina ubungane ababelabo phakathi kwabo lopapa waseRoma. {GC 162.2}IEP 162.2

    Amazwi akhe awazange awele phansi. Ngosuku olwalandela impendulo kaLuther, uCharles wathumela umlayezo okwakumele unikwe bonke abantu ababesephalamende, ebatshela ukuthi wayezathatha amanyathelo ayethethwe ngababusi abebeze phambi kwakhe awokuvikela imfundiso zebandla leRoma. Njengoba uLuther wayeyalile ukuphika ukholo lwakhe, kwakumele kuthathwe amanyathelo alukhuni phezu kwakhe lemfundiso yakhe. “Indoda eyodwa, edukiswe yikungaqedisisi kwayo, isihlamukele ukholo lwesiKretsu. Ukuqeda ububi lobu ngizimisele, ukunikela imibuso yami, lenotho yami, labangane bami, lomzimba wami, legazi lami, lomphefumulo wami, kanye lempilo yami. Ngesikhatshana ngizaxotsha uLuther, ngimvimbele ukuthi enze umvukela ebantwini, ngizaqhubeka njalo ngimjezise yena labalandeli bakhe njengabahlamuki abakhulu, ngibaxotshe elizweni, ngibathuke, njalo ngisebenzise yonke imizamo yokubabhubhisa. Ngicela ukuthi wonke amakhosi aziphathe njengamaKrestu aqotho.” — (Ibid, b.7, ch.9). Loba wayetsho njalo umongameli wathi isithembiso sokuphepha kukaLuther kwakumele sihlonitshwe, njalo wathi isigwebo sasingeke sibekwe kuye engakavunyelwa ukuthi abuyele emzini wakhe ephephile. {GC 162.3}IEP 162.3

    Manje kwasekulembono embili ephikisanayo phakathi kwephalamende. Labo ababemele upapa lalabo ababengabalandeli bakhe, bakwenza kwabamhlophe ukuthi babefuna isiqiniseko sokuphepha kukaLuther sephulwe. Bathi bona, “Umfula uRhine, kumele wamukele umlotha wakhe, ngendlela efanayo owemukela amalahle kaJohn Huss eminyakeni elikhulu edlulileyo.”- (Ibid, b.7, ch.9). Kodwa ababusi belizwe laseGermany bakwala lokhu ngoba kwakuzabangela ukuthi abantu bangathembi ababusi babo kungcolise igama lesizwe sabo. Bakhumbuza abantu impi eyayibekhona ngemva kokubulawa kukaHuss elizweni lakibo, baveza ukuthi babengathandi ukuthi isehlakalo esifananayo sehlele ilizwe lakibo. {GC 163.1}IEP 163.1

    UCharles ngokwakhe nxa wayephendula isicelo sabameli bakapapa, wathi: “Loba inhlonipho lokukholwa sekutshabalele elizweni lonke, kumele kuthole indawo enhliziyweni zababusi.” — (Ibid, b. 7, ch.9). Baqhubeka bemfuqela ukuthi ayenze kuLuther lokhu okwakwenziwe nguSigismund kuHuss, ukuthi amnikele ezandleni zebandla, kodwa wathi ekhumbula amazwi kaHuss awatsho kuSigismund embonisa ukuthi wayekholelwa emangeni, uCharles V waphendula wathi: “Angeke ngithande ukuyangeka njengoSigismund.” — (Lenfant, vol. 1, p.422). {GC 163.2}IEP 163.2

    Loba kwakunjalo uCharles wayesekhethile ukuphika iqiniso elalivezwe nguLuther. “Ngizimisele ukuhamba emanyathelweni abokhokho bami,” wabhala umongameli. (D’Augbigne, b.7, ch.9). Wayeseyenzile isinqumo sokuthi wayengeke aphambuke endleleni eyayihanjwe ngabanye kulokuthi ahambe endleleni yeqiniso lobungcwele. Ngokuba okhokho bakhe babeyenze ngokufanayo, wayezavikela umbuso wabopapa, lochuku lwabo kanye lokuhlukumeza ababekwenza. Ngale indlela wenza isinqumo sakhe, wala ukwamukela ukukhanya okwakungamukelwanga ngabokhokho bakhe, ngitsho lokwenza lokhu ababengakwenzanga. {GC 163.3}IEP 163.3

    Banengi lasensukwini zalamuhla ababambelela emasikweni abokhokho babo. Nxa iNkosi ibathumela ukukhanya okungatholwanga ngabokhokho babo, bayala ukukwamukela, ngoba, ngenxa yokuthi abananzeleli ukuthi kwakunganikwanga okhokho babo, yikho babengeke bakwamukele. Asibekwanga lapho okhokho bethu ababebebekwe khona; ngalesi sizatho imisebenzi yethu lalokho esikhangelelwe ukuthi sikwenze akufani lokwabo. UNkulunkulu kasoke asitshayele ihlombe ngoba siyalile ukwamukela amaqiniso akhe atholakala elizwini lakhe ngoba sikhethe ukuhamba emanyathelweni abokhokho bethu. Umsebenzi wethu umkhulu okwedlula owabokhokho bethu. Silomlandu wokwamukela ukukhanya abakutholayo, lalokhu okudluliswe phakathi kwezizukulwane, njalo silomlandu phambi kukaNkulunkulu ngenxa yokukhanya okwengeziweyo okuvezwe phambi kwethu okuvela elizwini lakhe. {GC 164.1}IEP 164.1

    UJesu nxa wayekhuluma lamaJuda ayengamkholwa wathi: “Uba bengingafikanga, ngakhuluma labo, ngabe kabalasono; kodwa khathesi kabalazaba ngesono sabo.” (Johane 15:22). Amandla ezulu afanayo ayesekhulume ngoLuther ekhuluma lomongameli lababusi baseGermany. Njalo nxa ukukhanya kwakukhanyiswa kuphuma elizwini likaNkulunkulu, uMoya wakhe wancenga ngokokucina kwabanengi ababebuthene emhlanganweni lowu. NjengoPhilathu eminyakeni eminengi eyayedlule, wayevumele ukuziphakamisa lokuthandwa ngabantu ukuthi avale inhliziyo yakhe phambi koMsindisi womhlaba wonke; ngendlela efana lekaFelix atshela inceku kaNkulunkulu ukuthi, “Ake uhambe okwakhathesi; nxa ngizuza ithuba ngizakubiza;” ngendlela njalo uAgrippa ayenza ngayo “Uphose wangenza ukuthi lami ngibe ngumKrestu.” (Imisebenzi 24:25; 26:28). Loba kwakunjalo bafulathela amazwi ayethunywe lizulu, langendlela efanayo uCharles V, ngokuvumela ukuthanda kwakhe ukuziphakamisa lenotho yomhlaba, wakhetha ukwala ukukhanya kweqiniso. {GC 164.2}IEP 164.2

    Amahungahunga ecebo lokulimaza uLuther afinyelela abantu edolobheni njalo lokhu kwabangela ukutshiseka okukhulu edolobheni lonke. UMvuseleli wayeseyakhe ubungane labantu abanengi, ababelwazi uchuku lweRoma, ngakho bazimisela ukuthi uLuther anganikelwa ezandleni zebandla. Izikhulu ezinengi zafunga ukuthi zazizamvikela. Emasangweni ezindlu lasendaweni ezivulekileyo, kwakufakwe imibhalo eyayiphikisana loLuther njalo eminye yayivumelana lemfundiso yakhe. Komunye umbhalo kwakulotshwe amazwi athi: “Maye kuwe wena lizwe, onkosi yakho ingumntwana.” (Mtshumayeli 10:16). Indlela abantu abanengi ababetshiseka ngayo ngoLuther elizweni lonke laseGermany, yenza ukuthi umongameli lababusi bananzelele ukuthi wonke amanyethelo ayengenziwa ayezaletha ingozi kuLuther, njalo ayezabangela umvukela elizweni. {GC 164.3}IEP 164.3

    UFredrick waseSaxony wahlala ngokuzithoba, wafihla imizwa yakhe ngokunanzelela, engabonisi ukuthi yena wayecabangani ngoLuther, kodwa ngesikhathi esifanayo wamvikela ngelihlo lengqungqulu, ekhangele amanyathelo akhe wonke njalo lawezitha zakhe. Kodwa banengi abangazange bafihle indlela ababeyamukele ngayo imfundiso kaLuther. Wavakatshelwa ngamakhosi lababusi njalo labanye abantu abakhulu labancane. “Indlu kadokotela encane,” kwaloba uSpalatin, “yehluleka ukwenela abantu bonke ababemvakatshela.”- (Martyn, vol.1, p. 404). Abantu babemkhangela okwesikhathi eside sengathi wayengasomuntu wenyama. Lalabo ababengakholelwa emfundisweni yakhe babebuka indlela ayeme ngesibindi wakhetha ukuthi abulawe kulokuthi aphike umzwangedwa wakhe. {GC 165.1}IEP 165.1

    Imizamo eminengi yenziwa ngabaphathi bebandla eyokuba benze uLuther aguqule isinqumo sakhe. Ababusi lamakhosi bamtshela ukuthi nxa wayeqhubeka esenza isinqumo esasiphambene lemfundiso yebandla wayezaxotshwa elizweni asale engasela muntu omvikelayo. Nxa wayephendula isicelo lesi uLuther wathi: “Ivangeli likaKrestu ngeke litshunyayelwe kusale kungela ophikisayo...Kunganike kumele ukwesaba ingozi kungihlukanise leNkosi yami, njalo lelizwi elingcwele eliyilo iqiniso kuphela? Hatshi; Kungangcono ngidele umzimba wami, legazi lami, njalo lempilo yami.”- (D’Aubigne, b.7, ch.10). {GC 165.2}IEP 165.2

    Bamtshela njalo ukuthi kwakumele alandele isinqumo sikamongameli, njalo ngemva kwalokho wayengeke esayesaba lutho. “Ngiyavuma ngenhliziyo yami yonke ukuthi umongameli, lababusi, njalo lamaKrestu wonke, kufanele ahlolisise njalo ahlulele imisebenzi yami yonke, kodwa kuphela nxa besebenzisa ilizwi likaNkulunkulu njengomgomo wabo. Umuntu wonke kalakho okunye okumele akwenze ngaphandle kokuhlonipha ilizwi likaNkulunkulu. Lingalethi udlame kumzangedwa wami, obotshaniswe leBhayibhili eliNgcwele.”- (Ibid, b.7, ch.10.) {GC 166.1}IEP 166.1

    Kwesinye isicelo waphendula wathi: “Ngizimisele ukulahla isithembiso sami sokuphepha. Ngibeka ubomi lempilo yami ezandleni zikamongameli, kodwa ilizwi likaNkulunkulu — ngeke!”- (Ibid, b.7, ch.10). Wakubeka sobala ukuthi wayezimisele ukulandela isinqumo somhlangano lowu, kodwa kuphela nxa babesebenzisa iBhayibhili njengensika yesinqumo sabo. “Lapho okugoqela ilizwi likaNkulunkulu njalo lokholo, wonke umKrestu ungumahluleli olungileyo njengo papa, lobanje yena evumelana lezigidi zabaphathi.” — (Martyn, vol. 1, p. 410). Bonke abangane lezitha zakhe, bananzelela ukuthi yonke imizamo yokumenza ukuthi atshintshe isinqumo sakhe yayingeke isebenze. {GC 166.2}IEP 166.2

    Ngabe uLuther wayevume ukuphika loba umugca owodwa, uSathane lengilosi zakhe babezanqoba. Kodwa ukunganyikinyeki kwakhe kwaba yindlela yokukhulula ibandla, njalo kwabayikusungulwa kwebanga elitsha. Indonsela yendoda leyi eyodwa, eyazimisela ukuzicabangela lokuma yodwa endabeni zokukholwa, yayizathinta ibandla lomhlaba wonke, hatshi kuphela ngesikhathi ayephila kuso, kodwa okweminyaka eminengi eyayizalandela. Isibindi lokuzimisela kwakhe, kwakuzaqinisa bonke, kuzekuyefika ekupheleni komhlaba, ababezadlula esimeni esifana lesakhe. Amandla lobukhulu bukaNkulunkulu baphakama phezu kwababusi basemhlabeni, laphezu kwamandla kaSathane. {GC 166.3}IEP 166.3

    Ngemva kwesikhatshana uLuther wathola umlayezo wokuthi kwakumele abuyele ekhaya, njalo wayesazi ukuthi masinyane kwakuzalandela omunye owesigwebo sakhe. Amayezi engozi ayesendleleni yakhe, kodwa nxa wayesuka edolobheni leWorms, inhliziyo yakhe yayigcwele intokozo lokudumisa. “USathane ngokwakhe, ubevikela isihlalo sikapapa; kodwa uKrestu uvule isikhala esikhulu ethangweni lolu, njalo uSathane uphoqelwe ukuthi avume ukuthi uNkulunkulu mkhulu okwedlula yena.” — (D’Aubigne, b. 7, ch. 11). {GC 166.4}IEP 166.4

    Ngemva kokusuka kwakhe, wayelokhu ezimisele ukubonisa ukuthi ukubambelela kwakhe eqinisweni kwakungamelanga kubonakale sengathi yikuhlamuka, uLuther wabhalela umongameli incwadi. “UNkulunkulu, onguye ohlola inhliziyo zonke, ungumfakazi wami, ngokuthi ngizimisele ukuhlonipha isihlalo sakho, ekuphakanyisweni lasekuyehlisweni, empilweni lasekufeni, njalo kungekho okunye ngaphandle kwelizwi likaNkulunkulu, wonke umuntu okumele aphile ngalo. Kuzozonke izinto zempilo yami yomhlaba, ukulunga kwami akusoke kunyikinyeke, ngoba lapha ukulahlekelwa kumbe ukunqoba akulandaba losindiso. Kodwa nxa kugoqela impilo enaphakade, uNkulunkulu kathandi ukuthi umuntu azehlise phambi komunye umuntu amkhonze. Ngoba ukuzehlisa okunjalo endabeni zokukholwa kulingana lokukhonza, njalo okumele kunikwe uNkulunkulu kuphela.” — (Ibid, b.7, ch. 11). {GC 167.1}IEP 167.1

    Endleleni yakhe yokuya ekhaya esuka edolobheni laseWorms, ukwamukelwa kwakhe kwasekudlula nxa wayesiya khona. Abantu abaphakemeyo bamukela indoda leyi eyayisigwetshelwe ukuxotshwa esizweni, njalo abantu bonke bahlonipha indoda eyayilahlwe ngumongameli. Bamcela ukuthi atshumayele, njalo loba wayetshelwe ukuthi engakwenzi lokhu wasukuma wamaphambi kwabo. “Angizange ngifunge ukuthi ngizafihla ilizwi likaNkulunkulu,” wakhuluma, “njalo angisoke.” —Martyn, vol. 1, p. 420). {GC 167.2}IEP 167.2

    Kwakungakapheli isikhathi eside esuke edolobheni laseWorms abameli bakapapa bahle benza imizamo yokuthi umongameli agcwalise isigwebo sakhe. Esigwebeni lesi uLuther wabizwa “USathane ngokwakhe owayesesimeni somuntu njalo egqoke izembatho zomuntu. -(D’Aubigne, b. 7, ch.11). Kwabekwa umthetho wokuthi nxa isiqiniseko sakhe sokuphepha sasiphela, kwakumele kuthathwe amanyathelo wokumisa umsebenzi wakhe. Bonke abantu babenqatshelwa ukumnika indawo yokuhlala, lokumnika ukudla kumbe amanzi, lokumsiza langamazwi kumbe ngezenzo, phambi kwabantu kumbe ensitha. Kwakumele abanjwe loba ngaphi ayekhona, ahanjiswe emapholiseni. Abalandeli bakhe labo kwakumele, babotshwe impahla zabo zithathwe. Imibhalo yakhe kwakumele itshiswe, njalo ekucineni, bonke ababezayala ukulandela umthetho lowu babezagoqelwa esigwebeni lesi. UFredrick waseSaxony njalo labanye ababusi baseGermany ababelobungane loLuther, babesukile edolobheni laseWorms, ngemva kokusuka kwakhe, njalo umthetho kamongameli wawuvunywe ngababusi bonke ababesele. Ngalesi isikhathi abaphathi bebandla leRoma basebegcwele intokozo. Bazitshela ukuthi isiphetho semvuselelo sasesibotshiwe. {GC 167.3}IEP 167.3

    UNkulunkulu wayevule indlela yokuphunyuka phambi kwenceku yakhe. Ilihlo elingalaliyo lalilandela indlela kaLuther, njalo inhliziyo eqotho yayihlele ukuphepha kwakhe. Kwakusobala ukuthi ibandla leRoma lalingeke lisuthiseke ngomunye umphumela ngaphandle kokufa kwakhe; kuphela ngokufihlwa wayengaphepha emazinyweni esilo lesi. UNkulunkulu wabeka icebo kumbusi uFredrick waseSaxony, elokuthi impilo kaLuther iphephiswe. Ngokusebenzisana labangane abaqotho icebo lakhe lenziwa uLuther wafihlwa phambi kwabangane lezitha zakhe. Phakathi kohambo lwakhe lokuya ekhaya wathathwa, wahlukaniswa labantu ababehamba laye, wathathwa wayafihlwa edolobheni laseWartburg, endaweni eyayisithele ezintabeni. Ukuthathwa kwakhe lokufihlwa kwakhe kwakuyenziwe ngenkulu imfihlakalo okwabangela ukuthi uFredrick laye ngokwesikhathi eside engazi ukuthi babemuse ngaphi. Ukungazi lokhu kwakuyenziwe ngendlela eyokuthi laye wayengeke achaze ukuthi wayengaphi ngoba laye wayengazi. Waziduduza ngokuthi uMvuseleli wayephephile, njalo ngolwazi lolu wayelokusuthiseka. {GC 168.1}IEP 168.1

    Kwadlula umnyaka uLuther elokhe eyisibotshwa. UAleander labaphathi bebandla bajabula kakhulu nxa isibani sevangeli sasesibonakala sengathi sasesicitsha. Kodwa kulokuthi kubenjalo, uMvuseleli wayesafaka isibani sakhe amafutha avela esiphaleni seqiniso, njalo ukukhanya kwaso kwakuzakhanya okwedlula endulo. {GC 168.2}IEP 168.2

    Endaweni yakhe yokuphepha edolobheni laseWartburg, uLuther wayekholisile okwesikhatshana ukuthula ngoba wayengasekho ekulweni ayedlule kikho. Kodwa kenelisanga ukusuthiseka ngokuthula ayephila kikho okwesikhathi eside. Ngesizatho sokuthi wayejwayele ukuphila impilo yokukhuthala lokulwiswa, kazange enelise ukuhlala nje engenzi lutho. Ngalezi nsuku zokuphumula kwakhe isimo sebandla sabuya phambi kwakhe, wakhala kakhulu ngokudangala. “Khepha! Akulamuntu ezinsukwini zokucina zolaka lukaNkulunkulu, ozimisele ukuma njengomduli phambi kaNkulunkulu, ahlenge isizwe sakoIsrayeli!” — (Ibid, b.9, ch. 2). Ingqondo yakhe yahlangana futhi, wesaba ukuthi wayezaba lecala lokuba ligwala ngokuhlehlela emuva. Wasezisola ngenxa yokuthi wayechithe isikhathi engasebenzeli iNkosi. Loba kwakunjalo nsuku zonke wayesenza umsebenzi omkhulu owawungeke wenziwe ngumuntu oyedwa. Usiba lwakhe aluzange lume ukubhala. Nxa izitha zakhe zazijabulela ukuthi babemthulisile, babalokumangala nxa babebona ubufakazi obubambekayo bokuthi wayelokhe ephila. Incwadi ezinengi ezazibhalwe nguye, zagcwala elizweni laseGermany. Wenzela njalo isizwe sakibo umsebenzi omkhulu wokuphendulela iTestament eLitsha elimini lwaseGermany. Waqhubeka ehambisa ivangeli ehleli ezintabeni kwazekwaphosa kwaphela umnyaka, eveza imfundiso zamanga ezazikhona. {GC 168.3}IEP 168.3

    Kodwa kwakungasosizatho sokuphephisa impilo yakhe ngenxa yolaka lwezitha zakhe okwabangela ukuthi uNkulunkulu amtholele indawo yokuphepha khatshana lamehlo abantu. Kwakulemphumela eligugu edlula leyi eyayizatholakala. Ezintabeni lapho okwakuthule khona, uLuther wasuswa ekuxhasweni kwasemhlabeni njalo wasuswa lapho abantu ababemtshayela ihlombe khona. Ngokunjalo wahlengwa ekuziphakamiseni lokuzithembeni okwande ukubangelwa yikwenza okuhle emehlweni abantu. Ngokuphila impilo yokuhlupheka lokuhlazwa, wayelungiselelwa njalo ukuhamba endleleni ephezulu ayeke wahamba ngayo. {GC 169.1}IEP 169.1

    Nxa abantu bethokoza ngenxa yokukhululeka okulethwa liqiniso, kuvamile ukuthi baphakamise labo uNkulunkulu abasebenzisa ukuthi bakhulula amaketane emfundiso yamanga lamasiko. USathane uyande ukusebenzisa leliqhinga ukwenzela ukuthi inhliziyo zabantu zisuswe kuNkulunkulu zibekwe ezitsheni zenyama; uyabaholela ukuthi bakhonze isitsha okwedlula isandla esibaholela eqinisweni. Esikhathini esinengi, abaphathi bebandla abanconywa ngale indlela, bayakhohlwa ukuthi kumele babambelele kuNkulunkulu, bacine bezithemba bona. Ngalesi sizatho, bacina belingeka ukuthi balawule ingqondo njalo lemizwangedwa yabantu, abayabe sebezimisele ukukhangelela kibo kulokuthi bakhangele elizwini likaNkulunkulu. Umsebenzi kaNkulunkulu kwandile ukuthi ungahambi ngendlela efaneleyo ngenxa yomoya lowu ovunyelwa ngabalandeli bakhe. UNkulunkulu wenza lokhu ukwenzela ukuthi avikele umsebenzi weMvuselelo. Wayefisa ukuthi umsebenzi lowu ubelophawu lwakhe hatshi olomuntu. Amehlo abantu ayekhangeliswe kuLuther okwesikhathi eside njengomchazi weqiniso, uLuther wasuswa emehlweni abantu ukwenzela ukuthi amehlo wonke akhangeliswe kuMlobi weqiniso onguSimakade. {GC 169.2}IEP 169.2

    Larger font
    Smaller font
    Copy
    Print
    Contents